Hoe doe je een praktijkgericht examen als je blind bent?

Hoe weet je wat in pdf’s, plaatjes, grafieken en Excel-tabellen staat? Voor blinde personen is het iets lastiger om een training te volgen en examen te doen. Zeker als het gaat om een praktijkgericht examen waarbij casus-vragen beantwoord moeten worden aan de hand van tabellen, diagrammen en grafieken. Anastasia van der Meer is blind en volgde bij Computrain de training en deed het examen Management of Portfolios (MoP) Practitioner.

Wat komt er allemaal kijken bij een examen voor blinden en slechtzienden en hoe kan een examinator daarbij ondersteunen? Aan de hand van zeven vragen vertelt Anastasia, Ketenportfoliomanager Generieke Kantoorautomatisering en Toezicht (GKT) bij de Belastingdienst, over haar ervaringen met het examen MoP Practitioner.

Hoe werd het examen afgenomen?

“Ik deed examen op ongeveer dezelfde manier als ik mijn dagelijks werk doe: ik gebruik een computer die is voorzien van spraak- en braillesoftware. De spraaksoftware leest de tekst, bijvoorbeeld uit het examen, aan mij voor. Aanvullend is er een leesregel. Dit apparaat vertaalt karakters naar braille. Het nadeel daarvan is wel dat dit apparaat maar een beperkt deel van een tekst of tabel kan vertalen. Dat komt neer op één regeltje of één Excel-veld. Bij theoretische examens is dat geen probleem, maar bij een praktijkgericht examen als MoP Practitioner, mis je dan soms het overzicht.”

Welke uitdagingen kreeg je mee te maken?

“Vooral praktische zaken. Bij portfoliomanagement en het examen hierover komt uitgebreide casuïstiek kijken. Dus hoe los je een fictief of praktisch probleem binnen een organisatie op? Mijn braille-lezer kan slechts een deel van de sheets, tekst of diagrammen tegelijk vertalen, waardoor het mij wat extra energie en tijd kost om het overzicht te krijgen. Ook hebben de audiosoftware en het braille-apparaat soms moeite met het omzetten van pdf-bestanden en uitgebreide sheets. Dan worden schema’s bijvoorbeeld door elkaar gehusseld of kan de software niet goed aangeven wat er in een afbeelding te zien is.”

Hoe heeft Computrain jou begeleid?

“In de eerste plaats heeft Computrain mij geholpen bij mijn aanvraag om zoveel mogelijk examenstof in platte bestanden te plaatsen. Dat bracht extra werk met zich mee voor PeopleCert, de eigenaar van de MoP Practitioner-certificering. Computrain heeft mijn aanvraag gesteund, waardoor PeopleCert makkelijker meewerkte. Ook heeft Computrain bij PeopleCert aangegeven dat ik extra persoonlijke ondersteuning nodig had tijdens het examen zelf. Het is niet vanzelfsprekend dat dit mag, het examen moet eigenlijk volledig individueel afgenomen worden. Computrain zorgde daarom voor begeleiding: het hele examen was Bert Kortenoeven van Computrain aanwezig om mij waar nodig te helpen.”

Hoe heb je de praktische examenuitdagingen opgelost?

“Soms waren er tabellen verschoven of onduidelijke afbeeldingen. Dan kon ik de hulp van Bert inroepen, net zoals ik in mijn dagelijkse werk ook hulp aan mijn collega’s vraag. Dan probeer ik bijvoorbeeld, op basis van de voorgelezen tekst of overleg, een architectuur of procesplaat uit te tekenen. Om vervolgens aan mijn collega te vragen: klopt dit visueel? Ook omgekeerd luister ik naar de beschrijving van processen en afbeeldingen, verwoord mijn indrukken in tekst en vraag daarna of ik het juist heb begrepen. Bij het examen hielp Bert mij op deze punten. Daarnaast ondersteunde hij mij om gehusselde tabellen te herschikken en vertelde hij mij waar nodig wat er in een pdf te zien was. Aangezien het examen op papier gemaakt moest worden, gaf ik de antwoorden aan hem door. Hij schreef die dan op. Bert en ik kenden elkaar al, dus dat was fijn. Hij heeft mij met veel plezier en professionaliteit begeleid. Daardoor voelde ik me op mijn gemak en kon ik lekker doorwerken.”

Wat vond je ervan om op deze manier examen te doen?

 “Ik ben gewend om zelf oplossingen te zoeken voor ad-hoc uitdagingen. Dat zit ingebakken in mijn aard. Ik kijk niet óf iets kan, maar vooral hóe het kan. Dat kost wat extra inspanning en inventiviteit, maar als het lukt is de voldoening ook groot. Bovendien is stoppen geen optie. Al helemaal niet bij een examen aan het einde van een intensieve training, voor een certificering die ik nodig heb om mijn nieuwe functie Ketenportfoliomanager bij de Belastingdienst te kunnen uitoefenen. Tijdens het examen heb ik samen met Bert ook alle uitdagingen die we tegenkwamen opgelost, dus wat dat betreft was dit niet anders dan wat ik elke dag doe.”

Hoe helpt de lesstof je in jouw werk?

“Portfoliomanagementtraining helpt mij bij het analyseren van problemen en vinden van oplossingen binnen mijn eigen organisatie. Ik kan bijvoorbeeld processen meer effectief en efficiënt organiseren, de administratie structureren en vanuit de portfolio-governance bestuurlijke ondersteuning bieden. Dankzij de cursus kan ik ook beter beargumenteren waarom bepaalde beslissingen genomen moeten worden, bijvoorbeeld bij portfolioaanvragen die vaak in verschillende vormen bij mij binnenkomen. Dan kan ik goed onderbouwen waarom een aanvraag op een bepaalde manier ingediend moet worden en waarom ik er dus wel of juist geen vervolg aan geef. En als ik de gewenste portfoliokennis niet direct paraat heb, kan ik dat altijd opzoeken in het MoP-handboek.”

Voldeden de training en het examen aan jouw verwachtingen?

“Inhoudelijk zeker, de lesstof is heel bruikbaar. Op het praktische vlak had ik eigenlijk geen verwachtingen. Zoals altijd stap ik er blanco in en pas me aan. Elk probleem dat zich dan voordoet, los ik wel op. Ik kan ook niet van alle betrokkenen verlangen dat zij precies weten wat mijn situatie is en hoe ze mij dan het beste kunnen helpen. Het lesmateriaal heb ik zelf aangepast en in platte documenten gezet, net als dat ik dat in mijn werk doe. In de syllabus en bij trainingsopgaven, hebben collega’s me geholpen om plaatjes te beschrijven en uit schema’s de belangrijkste informatie te halen.”

Heb je nog tips om blinden en slechtzienden te helpen bij hun training en examen?

“Het is wel prettig als je voorafgaand aan een cursus even contact kan hebben met een trainer. Om uit te leggen wat je situatie is en wat het beste werkt, bijvoorbeeld dat platte bestanden beter leesbaar zijn voor audio-software en braille-apparaten. Gelukkig zijn er wel vertaalinstanties die snel pdf’s en ingewikkelde tabellen kunnen vertalen naar leesbare bestanden. Het omzetten kost wel de nodige tijd en daarom zoek ik vaker dan mij lief is ad hoc oplossingen.”

Kennis moet voor iedereen toegankelijk zijn. Daarom doet Computrain er alles aan om alle cursisten zo goed mogelijk te ondersteunen bij hun training en examen, ongeacht hun situatie.

Heb jij – of ken je iemand met – een visuele of andere beperking met vragen over het volgen van examens en trainingen? Neem contact op met Marco Evers op mevers@computrain.nl.

Wil jij meer weten over de het examen MoP Practitioner? Bekijk het op onze website.