Taken verdwijnen door AI, banen niet

Uit onderzoek blijkt dat AI 65 procent van de banen gaat beïnvloeden. Dat is een nuancering waard, want AI gaat kenniswerkers vooral bepaalde taken uit handen nemen. Dit betekent dus niet dat 65% van de banen gaat verdwijnen, maar wel dat (Gen)AI impact zal hebben op veel werkzaamheden (zie onderstaand figuur). Hun baan gaat er anders uit zien, maar verdwijnt zeker niet. Op welke manier gaat AI kenniswerk wel en juist niet veranderen? En hoe kun jij als individu en als organisatie daarop inspelen?

De media staan er vol van: nieuws dat AI onze banen gaat overnemen en bepaalde functies in de loop der tijd overbodig worden. Zo’n vaart loopt het vooralsnog niet, wijzen de cijfers en de geschiedenis uit. Nieuwe technologieën zorgen meestal juist voor meer werk. Is er reden om aan te nemen dat dit voor AI anders zal zijn? Voorlopig niet. De werkeloosheid in Europa is historisch laag. Slechts 6,4 procent van de beroepsbevolking heeft geen werk. Uit onderzoek van het CBS blijkt dat er in Nederland sinds 2018 juist banen bij zijn gekomen. En dat ondanks de automatisering, digitalisatie en robotisering die overal plaatsvindt.  

Wat gaat AI wel veranderen? 

Werkeloosheid is tot op heden dus duidelijk geen gevolg van de razendsnelle technologische ontwikkelingen zoals op het vlak van kunstmatige intelligentie. Wat gaat AI dan wel veranderen? “AI gaat geen mensen vervangen, maar mensen met AI gaan wel mensen zonder AI vervangen”, zegt Harvard Business School Professor Karim R. Lakhanii. Bovendien vervangt AI geen ‘banen’, maar ‘taken’. Denk aan het doorspitten van databases naar specifiek informatie, het samenvatten van meetings, meeschrijven aan marketingteksten, beantwoorden van klantvragen of analyseren van beelden. Daarbij creëert AI ook nieuwe taken. Een radioloog zal bijvoorbeeld een beeldanalyse deels door AI kunnen laten uitvoeren, waardoor hij of zij meer bezig zal zijn met het dubbelchecken van AI-inzichten en overleggen met collega’s daarover. Datzelfde geldt voor een vormgever die AI inzet voor beeldgeneratie of een jurist bij de zoektocht naar jurisprudentie. 

Denk in taken 

Wil je als organisatie zoveel mogelijk werk door AI laten uitvoeren, bijvoorbeeld doordat er een tekort is aan geschoold personeel in jouw branche? Of doordat AI tijdrovende, repetitieve werkzaamheden veel beter en sneller kan doen dan een mens? Dan loont het om alvast te gaan denken in ‘taken’ in plaats van in ‘banen’. Bereid jouw organisatie voor op de AI-automatiseringsslag door per functie alle taken op een rijtje te zetten, te inventariseren bij welke taken AI kan helpen en te bepalen welke nieuwe taken er door AI bijkomen. Jouw medewerkers zullen daar ook blij mee zijn: zij zien dat AI hen kan helpen bij saaie administratieve taken waardoor zij meer tijd overhouden voor werkzaamheden waarvoor menselijke denkkracht, emotie of gespreksvoering nodig is. Betrek ze bij de overgang van ‘banen’ naar ‘taken’. Zo neem je de scepsis en angst dat AI hun baan gaat overnemen weg. 

AI wordt mainstream 

De ontwikkelingen van met name GenAI volgen elkaar snel op. Toch staat het gebruik van AI in het bedrijfsleven nog redelijk in de kinderschoenen. Het duurt nog even voordat dit op schaal ingezet kan worden. Maar er worden grote stappen gezet door Microsoft, OpenAI en Google; AI-leveranciers die allemaal toewerken naar zakelijke versies. Bedrijven blijven vaak nog achter met de adoptie, maar dat gaat de komende jaren veranderen. Steeds vaker zal AI vanuit de werkgever aangedragen worden ter ondersteuning van kenniswerkers zoals programmeurs, juristen, vormgevers, marketeers, docenten en onderzoekers. Dat komt doordat AI meer mainstream wordt, breder beschikbaar wordt tegen een betaalbare prijs en de technologie zelf zich verder ontwikkelt. GenAI-tools zoals ChatGPT en Microsoft Copilot zijn bijvoorbeeld nu nog tekstgebaseerd, maar kun je binnenkort ook met spraak bedienen. Dat moment is dichterbij dan je denkt: de onlangs aangekondigde nieuwe versie ChatGPT-4o kan in- en output in tekst, beeld en spraak verwerken en genereren. 

AI Engineer 

Bij het slim inzetten van AI in een organisatie, is een belangrijke rol weggelegd voor de AI Engineer. Deze specialist is thuis in de technologie en de business: hij of zij kent zowel de AI-mogelijkheden als de organisatie op zijn of haar duimpje. Daardoor kan een AI Engineer heel goed bepalen bij welke taken, op welke afdelingen, AI nuttig kan zijn en op welke manier de technologie dan gebruikt kan worden. Als volgende stap zal AI ook steeds meer ingezet gaan worden als groep, waarbij AI-assistenten specifieke taken uitvoeren in teamverband, zoals in een Scrum-of marketingteam. 
 
Het is minder belangrijk wat de technologie zelf allemaal kan, maar juist wat jij met deze technologie doet. Want de mens staat aan het technologische roer, ook bij AI. Je kunt wel alvast zo goed mogelijk inspelen op de verwachte AI-automatiseringsgolf. Bijvoorbeeld door als individu te leren werken met AI en als organisatie taken waarbij AI kan ondersteunen te identificeren. Richt jouw organisatie in met taken in plaats van banen. Dan ben je in staat direct te versnellen als AI-tools zich doorontwikkelen en breed beschikbaar worden, terwijl de concurrentie het AI-wiel nog aan het uitvinden is. 

Voorbereid zijn op de AI-automatiseringsgolf? Bij Computrain vind je diverse AI-trainingen op verschillende niveaus.